ΕΡΧΕΤΑΙ ΝΕΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΤΣΟΥΝΑΜΙ

Επίκειται κατάρρευση του σκιώδους νομισματικού συστήματος και των μεγάλων διεθνών τραπεζών


Η πολιτική της προσφοράς πληθωριστικού χρήματος ολοκλήρωσε την πορεία της και την αποτυχία της

Η επιχείρηση Νο1 προσφοράς χρήματος φτιαγμένου από αέρα κοπανιστό από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ υπό την προεδρία του Μπεν Μπερνάνκι, κατάφερε να καθυστερήσει την αναπόφευκτη διάλυση του διεθνούς νομισματικού συστήματος λίγο περισσότερο από 18 μήνες και τώρα βρισκόμαστε μπροστά σε νέο παροξυσμό της κρίσης.

Το δεύτερο εξάμηνο του 2010, η παγκόσμια οικονομία αντιμετωπίζει μια οξεία οικονομική πτώση. Η πρόσφατη δήλωση του Μπεν Μπερνάνκι ότι ο ρυθμός ανάπτυξης στις ΗΠΑ έχει επιβραδυνθεί: «πρόσφατα ο ρυθμός ανάπτυξης είναι λιγότερο έντονος από ό, τι περιμέναμε» δεν θα γινότανε αν η κατάσταση δεν ήταν ήδη σοβαρή. Οι οικονομικοί αναλυτές αλλά και επιχειρηματικοί κύκλοι προβληματίστηκαν ακόμα περισσότερο όταν ο Μπερνάνκι πρόσθεσε πως οι προοπτικές της οικονομίας είναι αβέβαιες «παραμένει ευάλωτη σε απρόβλεπτες εξελίξεις».

Προφανώς, τα λόγια του Μπερνάνκι δεν είναι δυνατό να αποδώσουν την έκταση του φόβου που έχει καταλάβει τους κεντρικούς τραπεζίτες και τις οικονομικές ελίτ. Δεν υπάρχει όμως αμφιβολία ότι η δήλωση τούς έχει τρομάξει. Οι απροσδόκητες εξελίξεις στις οποίες αναφέρθηκε o Μπερνάνκι δεν είναι παρά η επαπειλούμενη κατάρρευση διεθνών τραπεζικών συγκροτημάτων, με όλα τα αυνεπακόλουθα. Όταν η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (FED) απευθύνεται έτσι σ’ αυτούς που έχουν την θηλιά στον λαιμό, αυτή είναι μια τρομερή προειδοποίηση.

Διεθνούς φήμης αστοί οικονομολόγοι αποδείχτηκε ότι δεν αντιλαμβάνονται την αληθινή διάσταση και τα όρια της νομισματικής πολιτικής, έτσι και τις συνέπειες της χρηματοδότησης κατευθείαν απ’ τα τυπογραφεία της FED. Νόμιζαν ότι ζουν στην εποχή του Ρούζβελτ, όταν η Αμερική διέθετε τεράστια πλεονάσματα. Ότι αν οι τράπεζες δάνειζαν με σκιώδες χρήμα τις πεινασμένες για μετρητά εταιρείες, το καθεστώς χαμηλών επιτοκίων θα ενθάρρυνε την σύναψη δανείων για επενδύσεις και κατανάλωση και έτσι θα πυροδοτούνταν ένας νέος κύκλος οικονομικής ανάπτυξης, όπως είχε συμβεί προπολεμικά με την εφαρμογή των προτάσεων του Κέϋνς. Υπήρξαν βέβαια και οικονομολόγοι που εκφράζανε ανησυχίες ότι οι υπερωρίες στα τυπογραφεία της FED θα οδηγούσαν αργότερα σε σούπερ-πληθωρισμό. Ωστόσο η σχεδιαστές της αμερικάνικης οικονομικής πολιτικής δεν είχαν και άλλη επιλογή και γι’ αυτό τους αγνόησαν. Όπως ετοιμάζονται να τους αγνοήσουν και πάλι.

Όλα τα διεθνή τραπεζικά συγκροτήματα των ΗΠΑ είναι βουλιαγμένα μέχρι τον λαιμό σε τοξικά στοιχεία του ενεργητικού τους. Όλοι οι έναντι υποθήκης «εγγυημένο» τίτλοι κ.λπ. είναι στην πραγματικότητα σαβούρα. Όμως, στους ισολογισμούς των τραπεζών δηλώνονται ότι αξίζουν τρισεκατομμύρια δολάρια.

Η κατάρρευση της Lehman Bros και της AIG αποκάλυψαν αυτή την πικρή αλήθεια. Όλες οι παγκόσμιες τράπεζες έχουν υποχρεώσεις τρισεκατομμυρίων. Όλες είναι υπό πτώχευση. Οι κεντρικές τράπεζες σε όλο τον κόσμο συνωμότησαν και συμφώνησαν να μην αποκαλύψουν το σύνολο των υποχρεώσεων τους για να μη προκαλέσουν πανικό, όπως συνέβη με την Northern Rock στη Βρετανία.

Στην προηγούμενη πιστωτική κρίση, ένα τέχνασμα επινοήθηκε από την FED και τον Μπερνάνκι, για να βοηθηθούν οι παγκόσμιες τράπεζες να ξεφορτώνουν σε δόσεις τα τοξικά αποθεματικά τους, ώστε να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους με ελάχιστα αποθεματικά στο πλαίσιο του συστήματος «κλασματικού αποθεματικού» (= ένα μέρος του αποθεματικού σε ρευστό και ένα σε υπόσχεση καταβολής μόλις ζητηθεί) ώστε συνεχίσουν τις τραπεζικές τους δραστηριότητες.

Η λύση δόθηκε με σκιώδες χρήμα της FED με το οποίο αγοράστηκαν τα τοξικά στοιχεία ενεργητικού των τραπεζών. Η FED δημιούργησε «χρήματα από κοπανιστό αέρα» και χρησιμοποίησε αυτό το «χρήμα» να αγοράσει τα τοξικά περιουσιακά στοιχεία στη λογιστική τους αξία, ενώ ήταν σαβούρα και δεν άξιζαν περισσότερο από το ένα δέκατο της λογιστικής τους τιμής. Αυτά που ξεφορτώθηκαν οι τράπεζες τα «φορτώθηκε» η FED. Έχει τώρα τοξικά περιουσιακά στοιχεία που ανήκαν πριν σε διεθνή τραπεζικά συγκροτήματα. Η διάσωση με αέρα κοπανιστό δεν ήταν χρηματοδότηση αλλά χρηματοδοτική παρωδία.

Δεν είναι λύση ούτε μένει χωρίς συνέπειες το ξέπλυμα των τραπεζών με σκιώδες χρήμα για να το δανείζουν σε απελπισμένους καταναλωτές και επιχειρήσεις που λιμοκτονούν για μετρητά.

Η FED αγόρασε την αξία τρισεκατομμυρίων δολαρίων τοξικών αποβλήτων. Η μεταβίβαση των «χρημάτων» των παγκόσμιων τραπεζών ήταν απλώς λογιστικές εγγραφές στα βιβλία της FED. Τα ονομάζουν «πλεοναστικά αποθεματικά» που δεν είναι δυνατό να αξιοποιηθούν, όνομα ψευδές γιατί επιτρέπει την παρανόηση ότι οι τράπεζες ήταν πλούσιες σε μετρητά, άρα ικανές να δανείσουν τρισεκατομμύρια, αλλά για κάποιον ανεξήγητο λόγο δεν το έκαναν!

Επειδή οι παγκόσμιες τράπεζες εξακολουθούν να έχουν τρισεκατομμύρια τοξικών αποβλήτων στους ισολογισμούς τους, εξακολουθούν να είναι αφερέγγυες όχι μόνο ως προς την νομοθεσία για τα κλασματικά αποθεματικά αλλά και γιατί πρόκειται μόνο για τίτλος που δεν πρόκειται ποτέ να ρευστοποιηθούνε ή να επενδυθούνε. Το κοινό δεν πρέπει να έχουν επίγνωση αυτού του γεγονότος για να μην πανικοβληθεί. Και δεν είναι μόνο οι τραπεζίτες αλλά και πολλοί άλλοι που δημιουργούν ψευδαισθήσεις για την πραγματική κατάσταση του πιστωτικού συστήματος σήμερα!

Ο Μπερνάνκι, το αμερικανικό Υπουργείο Οικονομικών και οι παγκόσμιοι κεντρικοί τραπεζίτες όλοι προσεύχονται και βαυκαλίζονται με την αυταπάτη ότι κάποια στιγμή (την τοποθετούν σε απόσταση 12 έως 18 μήνες) η στεγαστική αγορά θα ανακάμψει και οι τιμές ακινήτων θα επανέλθουν στα πριν την κρίση επίπεδα.

Ένα σπίτι ας πούμε ότι πωλήθηκε για 500.000 δολάρια. Ο οφειλέτης το έχει υποθηκεύσει στον δανειστή για 450,000 ή και περισσότερο. Το σπίτι τώρα αξίζει 200.000 ή και λιγότερο. Πολλαπλασιάστε τη διαφορά με τα εκατομμύρια των σπιτιών που πωλήθηκαν στο διάστημα μεταξύ 2000 και 2008 και θα εκτιμήσετε την έκταση της οικονομικής μαύρης-τρύπας. Δεν υπάρχει κανένας τρόπος για καμία από τις παγκόσμιες τράπεζες να βγει από αυτόν τον γιγάντιο κυκεώνα. Και δεν υπάρχει επίσης κανένας τρόπος η FED και οι παγκόσμιοι κεντρικοί τραπεζίτες να συνεχίσουν, να αγοράζουν με σκιώδες χρήμα τοξικά απόβλητα και την ίδια στιγμή να λένε ψέματα ότι οι τράπεζες είναι φερέγγυες.

Αμερικάνοι οικονομολόγοι υπολογίζουν πως για να καλυφθεί η μαύρη τρύπα του χρέους υπολογίζεται χρειάζονται τουλάχιστον 20 τρισεκατομμύρια σκιώδη δολάρια ΗΠΑ. Ούτε η FED ούτε κάποιος κεντρικός τραπεζίτης θα τολμούσε να «δημιουργήσει ένα τέτοιο ποσό χρήματος «από κοπανιστό αέρα» χωρίς προκαλέσει πανικό στους μεγαλύτερους πιστωτές, επενδυτές και καταθέτες. Μια τέτοια ιδέα θα ήταν τόσο καθησυχαστική όσο μια επίσημη δήλωση ότι όλες οι τράπεζες έχουν χρεοκοπήσει!

Κι όμως δεν υπάρχει άλλη λύση, βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα, εκτός από μια ακόμα περίοδο πληθωριστικής χρηματοδότησης. Δεδομένης της προηγούμενης προειδοποίησης του Μπερνάνκι, το σκιώδες χρήμα δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό της προηγούμενης εκτύπωσης χωρίς να απασφαλιστεί το παροιμιώδες κουτί της Πανδώρας.

Είναι όμως επίσης δεδομένο ότι η FED θα ξεκινήσει την επιχείρηση «κοπανιστός αέρας» Νο2. Εάν η FED δεν αγοράσει επιπλέον τοξικά απόβλητα, η παγκόσμιες τράπεζες (που αντιμετωπίζουν σωρεία κατασχέσεων κλπ.) θα πέσουν κάτω απ’ το υποχρεωτικό ελάχιστο όριο των αποθεματικών τους.

Στο απόγειο της προηγούμενης πιστωτικής κρίσης, η FED ανακοίνωσε ότι οι τόκοι του δανεισμού πρέπει να πάνε στο λεγόμενο «πλεόνασμα αποθεματικών» των παγκόσμιων τραπεζών, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στις τράπεζες να «κερδίσουν» απ’ την χασούρα τους. Έχουμε ένα χαρούμενο γαϊτανάκι χρημάτων που περνούν από τη δεξιά τσέπη στην αριστερή τσέπη με ένα κλικ του ποντικιού υπολογιστών. Η FED δημιουργεί χρήμα από αέρα κοπανιστό, το χρησιμοποιεί για την αγορά τοξικών περιουσιακών στοιχείων των τραπεζών, τα ίδια χρήματα στη συνέχεια επιστρέφουν ως χρεολύσια στην FED, με τις παγκόσμιες τράπεζες να κερδίζουν όμως τον τόκο. Με την πατέντα του σκιώδους χρήματος οι τράπεζες ξεπλένονται με μετρητά και κερδίζουν τόκους απ’ τα τοξικά τους αποθέματα που τα ξεφόρτωσαν στην FED για να μεταμορφωθούν σε σκιώδες ρευστό! Έτσι βέβαια οι ψοφοδεείς τράπεζες κατάφεραν πέρσι να δηλώσουν και κέρδη ρεκόρ! Επιπλέον, ορισμένα από αυτά τα «χρήματα» χρησιμοποιούνται από τις τράπεζες για αγορά αμερικάνικων ομολόγων (που δίνουν επίσης τόκους) και έτσι το αμερικανικό Υπουργείο Οικονομικών μπορεί με την άνεση του να μεγαλώνει τις δαπάνες και έλλειμμα. Αυτή η διάσωση των τραπεζών είναι η ληστεία του αιώνα.

Τώρα μένει να δούμε πόσο μακριά θα πάει η FED στην Νο2 παραγωγή σκιώδους χρήματος που η ώρα της πλησιάζει, όπως δείχνουν και οι ανησυχαστικές δηλώσεις του Μπερνάνκι.

Προφανώς, η FED και οι άλλες κεντρικές τράπεζες ελπίζουν ότι με τον καιρό, οι τιμές των ακινήτων θα ανακάμψουν στα πριν από την κρίση επίπεδα. Αυτό βέβαια είναι μια αξιοθρήνητη φαντασίωση. Η επιχείρηση «κοπανιστός αέρας Νο2» θα αποτύχει όπως η Νο1 απέτυχε να σώσει τις τράπεζες.

Ο ασθενής είναι στη μονάδα εντατικής θεραπείας και με όλα τα εκ προθέσεως εγκεφαλικά που του προκάλεσαν με τις «θεραπείες» τους είναι κλινικά νεκρός, αν και η καρδιά ακόμα αχνοσαλεύει. Οι τράπεζες που είναι «πολύ μεγάλες για να χρεοκοπήσουν» δεν πρόκειται να διασωθούν αλλά θα πάρουν την μοιραία οδό της εκκαθάρισης. Αυτοί που περιμένουν να είναι η εκκαθάριση ένας οδυνηρός πρόλογος σε νέα ανάκαμψη, θα απογοητευτούν. Αυτό είναι βέβαιο. Και τότε θα αναγκαστούν να καταλάβουν ότι η κρίση μπορεί να κορυφώνεται στις τράπεζες αλλά η ρίζα της δεν βρίσκεται εκεί, αλλά στην αναρχούμενη οικονομία της αγοράς.

Σε λίγο ο κόσμος θα τρέχει πάλι στις τράπεζες οι οποίες πρόκειται να αντιδράσουν με τη απαγόρευση ανάληψης μετρητών πάνω από ένα ορισμένο ποσό. Με απαγόρευση των συναλλαγών σε μετρητά πάνω από ένα ορισμένο ποσό. Οι συναλλαγές (επενδύσεις) σε μέταλλα (χρυσός και ασήμι) θα περιοριστούν ακόμα περισσότερο. Καθόλου δεν αποκλείεται η δήμευση του χρυσού, όπως συνέβη στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Αναγκαστική χρησιμοποίηση πιστωτικών καρτών και άλλων μέσων χρέωσης στις περισσότερες καθημερινές συναλλαγές.

Έρχεται οικονομικό και κοινωνικό τσουνάμι (δεύτερος γύρος) τέτοιο που ο κόσμος ποτέ δεν ξανά ΄δε. Μέσα απ’ αυτό το πρίσμα πρέπει να εκτιμηθούν και οι οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές προοπτικές στην Ελλάδα.