Η θεωρεια των 'Εξαιρετικων' Περιστασεων

Η θεωρια των 'Εξαιρετικων' Περιστασεων

Ο κλάδος των δικαστικών, τα τελευταία χρόνια, δεν έχει να επιδείξει πολλούς εκπροσώπους που να τον τιμούν. Και είναι εν μέρει φυσικό, αφού ο δικαστικός που θα υψώσει το ανάστημά του ενάντια στην ολοένα διευρυνόμενη σήψη της κοινωνίας μας ξέρει ότι βάζει στο ντορβά, αν όχι το κεφάλι του, πάντως την καριέρα του.

Τα παραπάνω κάνουν ακόμη πιο εντυπωσιακό το [url=https://www.edd.gr/images/docs/aspasiaka…]άρθρο τηε Ασπασίας Καλαφάτη[/url], Εφέτη διοικητικού δικαστηρίου, που δημοσιεύτηκε στο σάϊτ της ένωσης διοικητικών δικαστών.

Το άρθρο αυτό εξετάζει από νομική άποψη την πολιτική των τελευταίων χρόνων, τουλάχιστον από τα μνημόνια και μετά, που "για την αντιμετώπιση έκτακτων συνθηκών" βάζει την κοινωνία σε κατάσταση μόνιμης ομηρίας και καταργεί στην ουσία πλήθος συνταγματικά κατωχυρωμένων δικαιωμάτων. Πολύ σωστά εξετάζει υπό το ίδιο πρίσμα, τόσο τα μνημόνια όσο και τα "μέτρα αντιμετώπισης της πανδημίας". Δεν παραλείπει δε να επισημάνει ότι όλες οι πλευρές του επίσημου αφηγήματος για την "πανδημία" αμφισβητούνται από κορυφαίους ειδικούς, αλλά η γνώμη τους παρεμποδίζεται με κάθε τρόπο να φτάσει στο κοινό.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Το παρόν άρθρο συνέταξα με αφορμή το ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ άρθρο (1) της  κ. Αργυρώς Τέγουτζικ, Ειρηνοδίκου, το οποίο είχε αναρτηθεί στην ιστοσελίδα της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων, όπου και το είχα πρωτοδεί. Λυπάμαι που δεν μπορώ να σας παραπέμψω στη σχετική διεύθυνση, διότι δεν υπάρχει πλέον αναρτημένο στην ως άνω ιστοσελίδα, για λόγους άγνωστους σε μένα.

Η θεωρία των “εξαιρετικών περιστάσεων”. Μια θεωρία παντός καιρού, κομμένη και ραμμένη στα μέτρα της εκτελεστικής εξουσίας

20/1/2021 

Πρίν  δέκα  περίπου  χρόνια,  η  Οικονομία  αναδείχθηκε  ως  επικυρίαρχη  έναντι  της πολιτικής και οι απόψεις των οικονομολόγων και τεχνοκρατών του είδους απέκτησαν σημαίνουσα θέση στις ζωές μας. Αρχίσαμε να εξοικειωνόμαστε με όρους όπως “χρηματοπιστωτική ικανότητα”, “δημοσιονομικό χρέος”, “ισοζύγιο εμπορικό καιεξωτερικών συναλλαγών”,  “ομόλογα”,  “CDS” και  “CDO”,  “PSI”,  βομβαρδιστήκαμε  με  το  περίφημο “καταναλώναμε περισσότερα από όσα παράγαμε” και “πρέπει να πληρώσουμε τα χρέη μας” (αν και, σημειώνω, ουδέποτε ενημερωθήκαμε ως πολίτες για την προέλευσή τους), μας   έγιναν δεύτερη φύση οι όροι “αγορές”, “μνημόνια”, “υποχρεώσεις”, “θεσμοί” (εκτός συντάγματος  και  ελληνικού  πολιτισμού)  και  “επιτελεία  ελέγχου”,  είδαμε  το  μοναδικό δημοψήφισμα που έγινε στην μεταπολίτευση να αλλάζει αποτέλεσμα εν μία νυκτί, είδαμε την δημόσια κτήση να γίνεται ιδιωτική (ΤΑΙΠΕΔ), να υποθηκεύεται για 99 χρόνια στους “δανειστές”  μέσω  της  ΕΕΣΥΠ  (γνωστή  και  ως  Υπερταμείο),  βιώσαμε  μιαν  απίστευτη κατάρρευση του βιοτικού μας επιπέδου, από την οποία ουδείς (εκτός ελαχίστων) έχει ανακάμψει  και  κλάψαμε ανθρώπους.  Πολλούς  ανθρώπους  του  στενού  και  μη περιβάλλοντός μας, που δεν άντεξαν και χαιρέτησαν τον μάταιο τούτο κόσμο μία ώρα νωρίτερα (και δεν αναφέρομαι μόνον στις επίσημες αυτοκτονίες της πρώτης περιόδου, αλλά και στην για πρώτη φορά μείωση του πληθυσμού της Ελλάδος μετά την κατοχή (2)). Για όλα τα παραπάνω, δεν θα παραπέμψω κάπου ιδιαίτερα, καθώς φρονώ ότι είναι κοινό πλέον κτήμα, αποτελούν διδάγματα κοινής πείρας. Αυτό που επίσης αποτελεί κοινό κτήμα και δίδαγμα κοινής πείρας είναι ότι για τα αμαρτήματα αυτής της δεκαετίας, ουδέποτε επήλθε κάθαρση. Η ελληνική κοινωνία ουδέποτε ενημερώθηκε από τα πολιτειακά της όργανα πώς από “θωρακισμένη οικονομία” συρθήκαμε στην περιπέτεια των μνημονίων, ποιοί τελικά κέρδισαν από τα “CDS”, τα “CDO” και το “PSI”, ποι ά ταμεία φίλιων χωρών και ποιά διεθνή funds επωφελήθηκαν από τα κερδοσκοπικά παιχνίδια με τα ελληνικά ομόλογα και, τελικώς, αυτό που έμεινε είναι ότι οι υπαίτιοι της οικονομικής κατάρρευσης ζουν και βασιλεύουν, χωρίς ποινικές και αστικές ευθύνες.

Σ' αυτή την δεκαετία, αυτό που σημάδεψε το νομικό κόσμο ήταν η επαναφορά του [b]“δικαίου της ανάγκης” [/b]στο προσκήνιο. Η εκτελεστική εξουσία δια των οργάνων της, πυρετωδώς  εργαζόμενη,  με  την  έκδοση  Πράξεων  Νομοθετικού  Περιεχομένου  κατ' επίκληση του άρθρου 44 παρ. 1 του Συντάγματος και μυριάδων Υπουργικών Αποφάσεων, επικυρώνοντας αλλοτρίων χωρών και διεθνών οργάνων τις αποφάσεις, θεσπίζοντας μέτρα και πάλι μέτρα και, κυρίως, υλοποιώντας τα μέτρα αυτά, αναδείχθηκε ο τρανός νικητής των τριών  λειτουργιών,  με  μία  υποτονική νομοθετική,  η  οποία  απλώς  επικύρωνε  το (προπαρασκευαστικό) έργο της εκτελεστικής και με μία δικαστική, που, κατά την άποψή μου, με κομβικές αποφάσεις της τύλιξε με τον μανδύα της νομιμοποίησης τα πεπραγμένα.

Τα ανωτέρω επισημάνθηκαν και διατυπώθηκαν από την γράφουσα ως εισηγήτρια στο Πανελλήνιο Συνέδριο της Λάρισσας της 7-8/10/2016, με θέμα «Η θεωρία των εξαιρετικών περιστάσεων. Η νομολογία για το δημοσιονομικό συμφέρον ως δημόσιο συμφέρον και η αδήριτη πραγματικότητα» (3), εν κατακλείδι δε συνοψίσθηκαν στο ότι : «Η νομολογία του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου (Συμβουλίου της Επικρατείας), που ξεκίνησε με την περίφημη 668/2012 απόφαση-σταθμό της Ολομελείας του και κατέστη κρατούσα, τελικώς φαίνεται να αποτελεί το “νομιμοποιητικό άλλοθι”, άλλως, την “σφραγίδα νομιμοποίησης” των επιλογών του “μνημονιακού” νομοθέτη. Ενός νομοθέτη εντελώς απογυμνωμένου από τον  συνταγματικό  του  ρόλο,  αφού  εν  τοις  πράγμασι  δρα  διεκπεραιωτικά,  αφ’  ενός κυρώνοντας διεθνείς συμβάσεις και άμεσα εφαρμοζόμενους ενωσιακούς κανόνες και αφ’ ετέρου ψηφίζοντας -πολλάκις άνευ συζήτησης και διαβούλευσης, με την διαδικασία του επείγοντος και του κατεπείγοντος- νομοθετήματα, κυρίως εφαρμοστικά, τα οποία έχουν επεξεργαστεί και διατυπωθεί από όργανα της ετέρας εξουσίας, της εκτελεστικής, μετάαπό διαβουλεύσεις οργάνων της με όργανα εκτός της ελληνικής επικράτειας. Η “σφραγίδα” αυτή έχει χορηγηθεί δια του δικανικού μανδύα της “θεωρίας των εξαιρετικών περιστάσεων”, η οποία στο παρελθόν έχει συνδεθεί με “ιδιαίτερες” ιστορικές καταστάσεις και, τελικώς, φαίνεται  να  υποστηρίζει  την  διαπιστούμενη  τάση  της  σημαντικής  “ενίσχυσης”  της λειτουργίας της εκτελεστικής εξουσίας, έναντι των δύο άλλων εξουσιών, διαταράσσοντας έτσι, ανεπίγνωστα αν μη τι άλλο, την συνταγματική ισορροπία μεταξύ των τριών αυτών εξουσιών».

Βέβαια, το ζήτημα της τάσης ενίσχυσης της εκτελεστικής εξουσίας και της άμβλυνσης της αρχής της διάκρισης των εξουσιών δεν είναι ζήτημα που απασχόλησε το νομικό κόσμο της χώρας μας μόνο την ανωτέρω δεκαετία, αλλά ζήτημα που απασχολούσε το νομικό 

κόσμο  εντόνως  καθ'  όλη  την  διάρκεια  του  τεταραγμένου  20ου  αιώνα  (αιώνα  της Μικρασιατικής Καταστροφής, 2 παγκοσμίων πολέμων, 2 μακρυχρόνιων δικτατοριών